تحلیل اصلاحات ارضی ایران(دهه ۱۳۴۰) برمبنای روش شناسی ساختار -کارگزار

نویسندگان

احد نوری اصل

دانشگاه رازی طهماسب علیپوریان

هیئت علمی دانشگاه رازی حیدر شهریاری

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

برنامه اصلاحات ارضی که از دهه 40 آغاز گشت و تا قبل از انقلاب سه مرحله را پشت سر گذراند موضوعی است که می توان ابعاد مختلف ان را از منظرهای متفاوت علمی بررسی نمود. به لحاظ اقتصادی برهم زدن تغییر شیوه تولید سنتی، به لحاظ جامعه شناختی تغییر در بافت و سلسله مراتب قدرت در جامعه روستایی و در نتیجه مهاجرت روستائیان به شهرها و شکل گیری جامعه توده ای (یکی از منابع مهم انقلاب اسلامی) و به لحاظ تاریخی، مرحله نوینی را در تاریخ معاصر ایران پدید آورد. اما با این حال اصلاحات ارضی با وجود موفقیت هایی در ان مقطع، به اهداف مورد نظر نائل نیامد. در این راستا سوال مطرح شده ان است که چرا اصلاحات ارضی با وجود موفقیت هایی فراوان به اهداف مطلوب خود نرسید؟ به عبارت دیگر چرا برنامه فوق مطابق با برنامه و اهداف از پیش تعیین شده ی ان، آنگونه که باید و شاید، به هدف مورد نظر نرسید؟ فرضیه مطرح شده ان است که فقدان بسترهای فرهنگی-اجتماعی (یا ساختارها) از یک سوی و نیز عدم همکاری مناسب کارگزاران (یعنی مالکان، دهقانان و شاه) از سوی دیگر باعث گردید تا برنامه اصلاحات ارضی با وجود موفقیت هایی به اهداف مطلوب نرسد. پژوهش حاضر با استفاده از روش و نظریه ساختار-کارگزار (ساخت یابی) به این مهم دست یافته است که ضعف کناکنش دو سطح ساختار (عدم آمادگی شرایط فرهنگی-اجتماعی) و کارگزار (عدم همکاری مالکان، دهقانان و شاه) موجب نرسیدن برنامه اصلاحات ارضی به اهداف مطلوب شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل اصلاحات ارضی ایران(دهه 1340) برمبنای روش شناسی ساختار -کارگزار

برنامه اصلاحات ارضی که از دهه 40 آغاز گشت و تا قبل از انقلاب سه مرحله را پشت سر گذراند موضوعی است که می‌توان ابعاد مختلف ان را از منظرهای متفاوت علمی بررسی نمود. به لحاظ اقتصادی برهم زدن تغییر شیوه تولید سنتی، به لحاظ جامعه شناختی تغییر در بافت و سلسله مراتب قدرت در جامعه روستایی و در نتیجه مهاجرت روستائیان به شهرها و شکل گیری جامعه توده‌ای (یکی از منابع مهم انقلاب اسلامی) و به لحاظ تاریخی، مرح...

متن کامل

بازخوانی ساختار نظام بهرهبرداری ارضی در کردستان قبل از اصلاحات ارضی

این مقاله با فراهم آوردن همه روایت هایی که تاکنون از نظام بهره برداری ارضی در کردستان قبل از اصلاحات ارضی سال 1342 ارائه شده، قصد دارد این قرائت ها را نقد کرده و نظام بهره برداری از زمین در کردستان را خوانش مجدد کند و روایتی جدید را برای فهم بهتر نظام ارضی کردستان عرضه کند. برای عرضه این روایت از روش تحلیل روایت برای تحلیل روایت های موجود استفاده می شود و از روش های کیفی مصاحبه و تحلیل اسناد و ...

متن کامل

واکاوی پیامدهای سیاسی اصلاحات ارضی در فارس

هدف: محمدرضا شاه پهلوی در دوره دوم حکومت خویش و با تثبیت قدرت مرکزی در صدد برآمد تا اصلاحاتی را در کشور انجام دهد. از جمله اصلاحات وی  می­توان به اصلاحات شش­‌گانه انقلاب سفید اشاره کرد. این اصلاحات شامل اصلاحات ارضی، ملی کردن جنگل­ها، سپاه دانش، و برخی دیگر بود. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای سیاسیِ یکی از اصلاحات شش‌گانه فوق، یعنی اصلاحات ارضی، در ایالت فارس است. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با رو...

متن کامل

گذری بر قانون اصلاحات ارضی در ایران

بررسی قانون اصلاحات ارضی که در نوع خود یکی از مهمترین اقدامات رژیمپهلوی در دهه 40بوده، به تنهایی در این مقاله ممکن نمیباشد؛ اما تلاش گردیده تا ضمنرهیافت شرایط ایران در آستانه اصلاحت ارضی و فرجام نهایی آن مروری هر چند بهاختصار صورت پذیرد.در این مقاله محدود روشن میشود که هر چند اصلاحات ارضی یک قانون پیشروو مبتنی بر اهداف بلندپروازانه است، از آنجا که برآمده از نیازهای واقعی جامعه ایران نبودو یا سی...

متن کامل

یک نمونه از موانع بر سر راه اصلاحات ارضی: قتل رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد در آبان‌ 1341

هدف: گزارش قتل رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد فارس و پیامدهای آن. روش/ رویکرد پژوهش: داده های این گزارش از اسناد موجود در سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی و اسناد شخصی فرهاد عابدی فرزند مقتول گرداوری شده است. از منابع کتابخانه ای برای تهیه اطلاعات زمینه‌ای از رویداد نیز بهره برده‌ایم. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: قانون اصلاحات ارضی به عللی نظیر ث...

متن کامل

روند، ساختار و کارکرد توسعه سیاسی- اقتصادی از اصلاحات ارضی تا انقلاب اسلامی (1357-1340)

توسعه، مهمترین شاخص رفاه اجتماعی است، زیرا در برگیرندۀ شاخص‌های کمی و کیفی است. توسعه زمانی می‌تواند آثار مثبتی بر جامعه داشته باشد که پایدار یا موزون باشد. جهت حصول به توسعه پایدار یا موزون، باید از همۀ ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های جامعه به شکل مطلوب استفاده کرد تا روند، ساختار و کارکرد توسعۀ سیاسی- اقتصادی متناسب با شرایط و نیازهای جامعه تدوین گردد. ایران در دوره پهلوی با وجود ثروت‌های هنگفت نفتی د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ اسلام و ایران

جلد ۲۶، شماره ۳۱، صفحات ۱۵۱-۱۷۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023